Asystent rodziny

Procedury postępowania w przypadku objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny

Pracownik socjalny po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego zgodnie z zasadami określonymi w ustawie, po zdiagnozowaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych w rodzinie (załącznik nr 1), z którego wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, występuje do Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (GOPS) w Przytocznej z wnioskiem o jego przydzielenie (załącznik nr 2) w przypadku, gdy:

a) rodzina przeżywa trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i nie jest w stanie samodzielnie je przezwyciężyć:

•       wieloproblemowe (doświadczających minimum dwu spośród wymienionych w ustawie o pomocy społecznej trudnych syt. życiowych), w których wychowują się małoletnie dzieci (dotyczy również rodzin, których dziecko/dzieci zostało/y umieszczone w pieczy zastępczej),

•       zagrożone wykluczeniem społecznym lub wykluczone społecznie (znajdujące się w sytuacji uniemożliwiającej lub znacznie utrudniającej funkcjonowanie rodziny i pełnienie przez jej członków ról społecznych, uczestnictwo w życiu społecznym, prowadzące lub stwarzające zagrożenie dziedziczenia statusu osoby wykluczonej na następne pokolenia), w których wychowują się małoletnie dzieci.

b) rodzicem wychowującym dziecko jest małoletni opuszczający młodzieżowy ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii, schronisko dla nieletnich lub zakład poprawczy,

c) istnieje uzasadniona potrzeba ustanowienia asystenta rodziny zgłoszona przez instytucję zewnętrzną (np. szkołę, poradnię psychologiczno-pedagogiczną, placówkę wsparcia dziennego, Sąd itp.).

Wywiad opiniuje i zatwierdza Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Przytocznej.
Po zatwierdzeniu wniosku przez Kierownika GOPS pracownik socjalny, który go składał, przekazuje w ciągu 3 dni kalendarzowych wskazanemu asystentowi rodziny komplet dokumentów dotyczących rodziny (załącznik nr 3).

Asystent rodziny po otrzymaniu kompletu dokumentów niezwłocznie zapoznaje się z dokumentacją rodziny, będącą w dyspozycji ośrodka oraz nawiązuję kontakt z pracownikiem socjalnym ustalając termin wspólnej wizyty u rodziny -  nie później jednak niż w ciągu 14 dni kalendarzowych, rozpoczyna pracę z rodziną.
W przypadku, gdy asysta rodzinna została ustanowiona postanowieniem Sądu asystent rodziny podejmuje działania niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 14 dni kalendarzowych, od otrzymania tej informacji. Niepodjęcie przez rodzinę współpracy z asystentem skutkować będzie poinformowaniem o tym fakcie sądu.
Pierwsze spotkanie asystenta z rodziną odbywa się w obecności pracownika socjalnego rejonu, w którym mieszka rodzina. W trakcie wizyty w środowisku rodzina wraz z asystentem rodziny omawia zasady współpracy z asystentem i podpisuje zgodę na współpracę (załącznik nr 4). Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późń. zm.), wspieranie rodziny prowadzone jest za jej zgodą i aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego. Mając powyższe na uwadze rodzina może odmówić współpracy z asystentem rodziny. Jeśli rodzina odmawia tej współpracy Kierownik GOPS może w razie uzasadnionych okoliczności poinformować o odmowie sąd.

Po uzyskaniu zgody na współpracę i na podstawie dokumentów przekazanych przez pracownika socjalnego asystent rodziny tworzy kartę informacyjną dotyczącą rodziny (załącznik nr 5).

Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania, w miejscu wskazanym przez rodzinę lub w miejscu wynikającym z realizacji działań ujętych w planie pracy z rodziną. Większość spotkań odbywa się w miejscu zamieszkania klientów, co pozwala stworzyć warunki bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania.                   

Częstotliwość wizyt, ich czas trwania uzależniony jest od indywidualnych potrzeb rodziny – nie mniej jednak jak 1-2 razy w tygodniu. Każda wizyta asystenta rodziny w środowisku oraz rodzaje podjętych działań odnotowywane są w karcie pracy asystenta rodziny (załącznik nr 7). Asystent rodziny w toku swojej pracy podejmuje również czynności na rzecz rodziny, które polegają na kontaktowaniu się z przedstawicielami różnych podmiotów działających w środowisku lokalnym – czynności odnotowywane są w karcie pracy (załącznik nr 7).

Istotne kwestie dotyczące przebiegu współpracy asystenta z rodziną opisywane są także w formie notatek służbowych.
Etapy udzielania asysty rodzinnej:
1)    Etap diagnozy i zawiązania współpracy – max. do 3 miesięcy.

W diagnozie asystent uwzględnia problemy i trudności, potrzeby, oczekiwania rodziny, jej mocne strony oraz możliwości tkwiące w niej samej jako systemie, w jej członkach i w otoczeniu. Początkowe spotkania asystenta z rodziną poświęcone są nawiązaniu kontaktu i diagnozie problemów życiowych rodziny. Na podstawie diagnozy asystent rodziny dokonuje oceny sytuacji rodziny (załącznik nr 6).

2)    Etap współpracy – od 6 miesięcy do 2 lat z możliwością przedłużenia do 3 lat.

Asystent wspólnie z członkami rodziny tworzy indywidualny plan pracy z rodziną uwzględniający cele i działania służące realizacji celów oraz ich przewidywane efekty (załącznik nr 9). W zależności od potrzeb,  plan pracy z rodziną jest aktualizowany .

Wsparcie asystenta rodziny dotyczy w szczególności następujących obszarów:

•      codzienne problemy socjalne i zdrowotne, w tym m.in. zapewnienie rodzinie bezpieczeństwa socjalnego (w tym podstawowych potrzeb dzieci),

•      kształtowanie kompetencji rodziców w zakresie: prowadzenie gospodarstwa domowego, wychowania i opieki oraz dbania o zdrowie poszczególnych członków rodziny rozumiane w sposób holistyczny (zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe),

•      reintegracja społeczna, czyli min. motywowanie klientów do większej aktywności społecznej, uzupełniania swoich kwalifikacji oraz podejmowania pracy zawodowej.

3)    Etap kończenia współpracy – monitoring – od 2 do 6 miesięcy.

W przypadku, gdy cele określone w planie pracy z rodziną zostały osiągnięte wcześniej niż było to pierwotnie założone i nie ma dalszych wskazań do kontynuowania pracy z rodziną, asystent występuje do Kierownika GOPS z wnioskiem  o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny i rozpoczęcie monitoringu (załącznik nr 14). W czasie jego trwania asystent monitoruje funkcjonowanie rodziny przez okres od 2 do 6 miesięcy. Podejmowane działania odnotowuje w karcie pracy monitoringu (załącznik 17).

Po zakończeniu monitoringu asystent rodziny występuje do Kierownika GOPS z wnioskiem o zakończenie monitoringu (załącznik nr 16). W przypadku negatywnej oceny funkcjonowania rodziny asystent zgłasza Kierownikowi GOPS konieczność ponownego objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny (załącznik nr 15). Kierownik w przypadku potwierdzenia zasadności uruchamia nową procedurę objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny, przekazując informację pracownikowi socjalnemu zgodnie z rejonem.

Asystent rodziny zobowiązany jest do:
•       prowadzenia dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną,

•       sporządzania miesięcznych raportów z pracy z rodziną (załącznik nr 10) do 10 dnia każdego miesiąca następującego po miesiącu sprawozdawczym,

•       sporządzania sprawozdań  z realizacji działań dla potrzeb sądu (załącznik nr 11),

•       dokonywania okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co 6 miesięcy (załącznik nr 13)

•       sporządzania karty czasu pracy asystenta rodziny (załącznik nr 18) do 10 dnia każdego miesiąca.

Asystent rodziny współpracuje z pracownikiem socjalnym, prowadzącym rodzin przez cały okres realizacji asysty -  stała wymiana niezbędnych informacji.

Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 15.
Zakończenie realizacji pracy asystenta z rodziną może nastąpić z uwagi na:
•       osiągnięcie zamierzonych celów zawartych w planie pracy z rodziną,

•       brak współpracy rodziny z asystentem lub rezygnacja ze współpracy – wówczas informacja taka przekazywana jest do sądu.

W przypadku rezygnacji lub braku współpracy rodziny z asystentem dalsza praca z rodziną odbywa się poprzez wizyty monitorująco-kontrolne w środowisku dokonywane przez pracownika socjalnego rejonu.

•       zmianę miejsca zamieszkania rodziny poza terenem gminy Przytoczna.

Procedurę opracowała:
mgr Alicja Majewska-Cyranik
z-ca Kierownika GOPS w Przytocznej